Güvenlik Soruşturması Hangi Mesleklerde Var ve Hızlandırmak Mümkün mü?

En son şu tarihte güncellendi: 29 Mayıs 2023

7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunun’da hangi mesleklere güvenlik soruşturması yapılacağı tek tek anlatılmıştır. Ancak detay verilmemiştir. Bazı soru işaretleri vardır. Bu yazıda bu soru işaretlerini bir nebze kaldırmaya çalışacağız.

Şimdi burada dikkat edilmesi gereken nokta şudur; Arşiv araştırması ilk defa memur olacak veya yeniden atanacak tüm memurlara yapılır (bu sebepten ötürü eğer mevcutta memur iseniz ara vermemek büyük önem arz etmektedir). Ancak güvenlik soruşturması sadece kanunlarda yazılı hallerde ve aşağıda belirtilen kişilere “arşiv araştırması ile birlikte” yapılır.

7315 sayılı kanunun 3. maddesi açık ve nettir:

MADDE 3 – (1) Arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılır.

(2) Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır. Kaynak: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210417-1.htm

Bu maddeden yola çıkarsak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak olan meslekler ve memuriyet türleri aşağıdaki gibidir:

1- Devlet dairelerinde; yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde kamu güvenliğini, ulusal varlığını ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimlerde çalışacak olan kişiler-(Mesela MİT, Emniyet, BTK, TİB, CİMER gibi kurumlarda çalışacak olan kişileri kast ediyor)
2- Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay, Jandarma, Emniyet, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve İstihbarat Teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli
3- Cezaevinde çalışacak kişiler
4- Devlet okullarında çalışacak öğretmenler
5- Üst kademedeki devlet dairesinde çalışacak yöneticiler-Mesela icra müdürlüğü, Hazinede çalışacak müdürler, bakanlıklardaki yöneticiler, kalem müdürlüğü buna örnektir.
6- Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler-Mesela; özel güvenlik görevlisi olabilmek için valililerden alınması gereken özel güvenlik kimlik belgesi başvuru sürecinde ve savunma sanayi şirketlerinde gizlilik dereceli birimlerinde çalışabilmek için alınması gereken kişi güvenlik belgesi için güvenlik soruşturması yapılmaktadır.
7- Yine yukarıda bahsettiğim savunma sanayi şirketleri haricinde devletin bakanlıkları ve kamu tüzel kişiliğe sahip birimleri tarafından yürütülecek stratejik öneme sahip ve milli güvenliği ilgilendirebilecek projelerinde çalışacak her kademedeki kişiler için de güvenlik soruşturması yapılmaktadır.
8- Hakimler, savcılar, hakim yardımcıları, zabıt katipleri, kalemde çalışacak kişiler dahil olmak üzere tüm adli ve idari yargı çalışanları.

9- Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı olan ve bakanlıklarca belirlenen eğitim kurumları ile Milli Savunma Üniversitesine bağlı fakülte, yüksekokul, meslek yüksekokulu ve enstitülerde eğitim görecekler
10- Kaymakam adayı olmak isteyenler
11- Sahil Güvenlik Komutanlığı bünyesinde çalışacak her kademeden kişiler
12- Jandarma Genel Komutanlığı nam ve hesabına eğitim-öğrenim görecekler ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumlarında eğitim-öğrenim görecekler
13- Polis Akademisi ve oraya bağlı olarak hizmet veren eğitim öğretim kurumları okuyacak olan tüm öğrenciler
14- Dışişleri Bakanlığında çalışacak olan aday meslek memurları, aday konsolosluk ve ihtisas memurluğuna atanacaklar ve devletin yurtdışı teşkilatında çalışacaklar.

Güvenlik Soruşturmasını Hızlandırmak Mümkün Mü?

Bu sorunun cevabını muhtemelen bilmelerine rağmen yine de bana sorma gereği hissedenleriniz var.  Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını hızlandırmanın bir yolu yok. Ancak bu süreçte değerlendirme komisyonuna bir dilekçe vererek hakkınızdaki güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının değerledirme sürecinin daha titiz ele alınmasını talep edebilirsiniz. Artık komisyonlarda bir hukukçu da olacağı için dilekçenizi anlayacak ve en azından diğer komisyon üyelerine onların anlayacağı dilde anlatabilecek birileri de olacaktır. Mesela KDAE kararının ve HAGB kararının hukuki mahiyetini normal insanları geçtik çoğu hukukçu bile net olarak bilmiyor. Mahkumiyet ile olan farklarını güzelce izah etmek ve eğer 5 yıllık denetim süreleri dolmak üzere veya dolduysa bunun vurgulanması önem arz edecektir.

Güvenlik Soruşturması Olumsuz Gelenlerle İlgili Emsal Kararlar Ve Dokümanlar

• Babası ve kardeşi hakkında kaçakçılık ve hırsızlık suçu bulunan uzman erbaşın güvenlik soruşturması hakkında karar
• Nitelikli yaralama suçundan adli para ve hapis cezası alınması ve uzman çavuş güvenlik soruşturmasına etkisi ile ilgili karar
• Arşiv Araştırmasının Kesin Olumsuz Sonuçlanmasına Vesile Olacak 5 DEV HATA!
• Bank Asya'ya Para Yatırmak örnek karar- Güvenlik soruşturmasına etki etmeyeceği ile ilgili
• Dayısı hakkında tutulan istihbari bilgi örnek karar
• Çocuk İken işlenen Cinsel Taciz Suçundan HAGB örnek karar-Güvenlik soruşturmasına etki etmeyeceği ile ilgili karar
• Babası hakkında istihbari bilgi notu bulunan uzman çavuş-sözleşmeli er adayının güvenlik soruşturması hakkında karar
• Çocuk iken işlenilen suçtan dolayı güvenlik soruşturmasından elenen uzman çavuş hakkında karar
• Basit yaralama suçundan alınan HAGB'nin güvenlik soruşturmasına etki etmeyeceği örnek karar (uzman çavuş güvenlik soruşturmasına etkisiyle ilgili)
• "Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu" nedeniyle olumsuz sonuçlanan güvenlik soruşturması örnek karar
• FETÖ yurdunda kalan kişinin güvenlik soruşturması hakkında emsal karar
• Kız Kardeşi ve Kendisi Hakkında PKK İlişiği Olduğuna Dair İstihbari Not Olan Uzman Çavuş Emsal Karar
• Hakkındaki asılsız istihbari bilgi sebebiyle Sağlık Bakanlığı'ndaki doktor güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlandığına ilişkin örnek karar
• Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formu doldururken nelere dikkat edilmeli? Hangi bilgiler yazılmamalı?
• Zaman Gazetesi, Bank Asya, Cemaat Toplantısı Nedeniyle Memuriyetten İhraç Karar
• Kardeşi KHK ile Kapatılan Okuldan Milli Savunma Üniversitesi'ne Sevk Edilen Uzman Çavuşun Güvenlik Soruşturması