Yurtdışı Çıkış Yasağı ve İmza Adli Kontrol Tedbiri Nasıl Kaldırılır?

En son şu tarihte güncellendi: 30 Mayıs 2023

Hazırsanız bir kez olsun size gerçekleri söyleyen ve perde arkasında olan bitenleri tüm gerçekliği ile anlatan biriyle konuşacaksınız. Eğer ki ceza hukukunun gazabına uğradıysanız yapman gereken ilk şey evvela bir hokkabaz bulmaktır. Normalde manipülasyon ve sihir yapmak kadim toplum kuralları gereği hep kınanmıştır. Ancak artık kınanması yersizdir. Çünkü dinsizin hakkından imansız gelir misali bu dinsiz sistemin hakkından da alabildiğine obsesif, alabildiğine ayrıntıcı ve alabildiğine yaratıcı bir hokkabazlar topluğundan başkası gelemez. Tarih boyunca bu hep böyle olmuştur. Kötü olan sistemler hep öyle ya da böyle yıkılmış, manipüle edilmiş, didik didik edilmiş ve sihirbazlar tarafından darmadağan edilmiştir. Her ne kadar sistemin kendi kuralları o sistemi suistimal etmeyi, manipüle etmeyi suç/yasak saysa da tarihin tekerrürden ibaret dizisinde her defasında bu yasak hiçe sayılmıştır. Doğal olarak bu sistem de eninde sonunda suistimal edilecektir ve bu sayede gelişecektir… Tıpkı budanan bir ağacın eskisinden gür şekilde çıkması gibi…

İyilik ve ahlak kaygısı güden ve etiğe tıpkı benim gibi önem veren kamu düzenini seven her meslektaşımın da yapması gereken; kötü bir sistemin o çok değerli görünen hukuk kurallarının bizzat sistemin kendisinin içerisindeki eskimiş ve son derece hatalı dizayn edilmiş hukuk kurallarına karşı silah olarak kullanılması suretiyle delik deşik etmesidir. Her ne kadar; “cehenneme giden yol iyilik taşları ile döşelidir” deseler de bazen o cehenneme öyle ya da böyle bir süreliğine de olsa gidilmesi gerekmektedir. Birilerinin başı ağrıyacaksa ağrımalı, birilerinin kurdukları statü bir süreliğine de olsa yıkılacaksa yıkılmalıdır, sallanacaksa sallanmalıdır ki halihazırdaki düzen eskisinden çok daha sağlam ve çok daha sağlıklı olsun. Her gerçek hukukçunun; hukuksuzluk ortamlarındaki bu harikulade fırsatları değerlendirmesi ve bundan öncelikle kendisi ve sonra da düzen adına maddi menfaatler sağlamaya çalışması onun ödevi ve topluma borcu olmalıdır. Oysa ki kabuğuna çekilmiş ve öncekilerin köhnemiş saçmalıklarını ezbere papağan gibi tekrarlayan adama hukukçu falan denmez.  O kişiden olsa olsa iyi bir editör, iyi bir anlatıcı, iyi bir masa başı memur olur ama iyi bir hukukçu olmaz. Size de naçizane tavsiyem dosyalarınızı hem kendi menfaatleriniz hem de kamu düzenin uzun süreli istikrarı için böyle memurlara vermeyin. Sistemin ihtiyacı olan enerjiyi sistemin kendisinden esirgemeyin.

Hiç düşündünüz mü Amerikan ve İngiliz hukuk sistemi neden bu kadar şöhretli diye? Şöhretinin altındaki en büyük sebep yukarıda bahsettiğim sihirbazlara fırsat tanımasıdır. Her muhtelif olaya özgü katı ve değişmez hukuk kurallarından ziyade genel hukuk kaideleri ve bu kaideleri her somut olaya özgü olarak vicdanına göre uygulamak zorunda olan yargıçlardan oluşan sistem hokkabazlara daha yasal bir zemin sağlamaktadır.

Beni bu yazdıklarımdan ötürü antisosyal olarak görebilecek olanlar olabilir. Bunu kesinlikle kabul etmiyorum. Tersine koyun gibi itaatkar ve düzen meraklısı bir adamım ben.

Konuyu daha fazla uzatmadan esas meselemize geçeceğim:

*********

En Sık Sorulan Sorular

Yurt dışı çıkış yasağı nasıl öğrenilir?

Bu hususta size savcılık veya hakimlik tarafından yazılı bir belge tebliğ edilecektir. Eğer eskaza bu tebligat yapılmadı veya çıkan tebligat adresinize gelirken sorun yaşadı ise bu takdirde ilçe emniyetteki pasaport bölümünden sorgulayabilirsiniz. Sistemden görebileceklerdir.

Yurt dışı çıkış kararına itiraz başvurusunu nereye ve nasıl yapmalıyım?

Aşağıda da detaylı izah ettiğim üzere yurtdışı çıkış yasağına karşı itiraz savcılık veya halihazırda yargılandığınız mahkemeye yapılmalıdır. Bunun prosedürleri ve detaylarını öğrenmek için aşağıyı iyice okuyunuz.

Yurt dışı çıkış yasağını ihlal edersem ne olur?

Yurt dışı çıkış yasağını öyle kolay kolay ihlal edemezsiniz. Valizini toplayıp başka ülkeye çıkmaya çalıştığınızda daha havalimanı kapısında geri çevrilirsiniz. Vizesiz veya halihazırda pasaportuna/vatandaşlığına sahip olduğunuz ülkeye çıkmaya çalıştığınızda da aynı şey geçerli. Ancak uygulamada halihazırda pasaportu/vatandaşlığı olunan ülkeye kaçak yollardan çıkıldığına şahit olmaktayız. Kalkıp burada size bunu tavsiye edecek değiliz ancak tüm bu konularda tercih sizin.

Yurt dışına çıkış yasağına itiraz konusunda zamanaşımı var mı?

Soruşturma veya yargılama devam ettiği müddetçe her aşamada bu itirazı yapabilirsiniz. Bu konuda nette dolaşan spekülasyonlara itibar etmeyiniz.

Yurt dışı çıkış yasağı itirazı ne kadar sürede sonuçlanır?

Genelde 1-2 ay içerisinde karar verilmektedir. Ancak elbette bu süre mahkemeden mahkemeye değişmektedir. Büyükşehirlerde bu süre maalesef iş yoğunluğuna bağlı olarak daha da uzayabilmektedir. Lakin itirazı yaptıktan sonra hakimle veya savcı ile sözlü olarak iletişime geçmeniz ve durumu sözlü olarak izah etmeniz süreci hızlandırabilecektir.

Yurt dışı çıkış yasağı itirazını kim hangi sebebe dayanarak yapmalı?

Yurt dışı çıkış yasağı itirazını siz yapacaksınız, Allah aşkına başka kim yapacaktı? Bu soruyu sorarken ne düşünüyordunuz? Dayanacağınız sebepler ise 2 tanedir. Birincisi 3 seneden uzun süredir bu yasağın devam ediyor olması ikincisi ise yurt dışında geçici olarak iş bulduğunuzu ve para kazanmak zorunda olduğunuzu, memlekette iş imkanlarının ve kaynakların ne yazık ki yetersiz olduğunu, açlıktan ölmemek ve hırsızlık veyahut dilencilik yapmamak için çalışmak zorunda olduğunuzu güzelce hukuk diliyle sokak ağzı kullanmadan izah etmek gerekmektedir

Hangi sebepler yurt dışı çıkış yasağını kaldırmak için haklı sebepler?

1. Yurt dışında iş bulmuş olmak ve bu iş teklifi doğrultusunda çalışacak olmak. (İş teklifine ilişkin mail, mektup, yazışma sunmak ardından da bu iş teklifini değerlendirmenin çalışma hakkını kullanabilme anlamında çatışan haklar dengesi yönünden irdelenmesi gerekecektir)
2. Yurt dışında yakın akrabalardan birinin vefat etmiş olması ve cenazeye gitmek istemek (bunun için ise karekodlu veya doğrulanabilir ölüm belgesi veya ıslak imzalı belgenin aslını elde etmeniz gerek)
3. Yurt dışında çocuklarınızın doğum yapmış olması (bunun için özel veya kamu hastanesinden alınmış bir doğum belgesi veya nüfusa kayıt olunduğuna ilişkin bir doküman gerekmektedir.)
4. Eşin yurtdışında zorunlu olarak çalışıyor ve orada ikamet ediyor olması. (Eşinizin çalıştığı ülke resmi kurumundan veya resmi web sitesinden alınacak belge lazım)
5. Yurt dışında tedavi görmenin buradaki tedavi yöntemlerinin yetersiz olmasından ötürü zorunlu olması (zorunluluk halini kanıtlayabilmek için tıbbi literatüre hakim olan bir hukukçunun dilekçe yazması daha yerinde olacaktır)

Bu sebepler başlıcalarıdır. Elbette haklı sebepler bunlarla sınırlı değildir. Bunların haricinde pek tabi haklı sebepler olabilir. Herkesin kendi somut özel durumu ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Kimisine göre önem arz eden bir statü diğer bir kişi için önemsiz bir detay olabilir.

İmza ve yurtdışı çıkış yasağının kaldırılması için hangi prosedürlerin izlenmesi gerektiğini yargılamanın evresine göre altta izah ettik.

YASAL DURUM

Türkiye’mizin de taraf olduğu AİHS’nde yer alan şu ifadelerden de görüleceği üzere makul sürede yargılanma hakkı Anayasa’mızda bahsi geçen adil yargılanma hakkı kapsamında en temel haklar arasındadır:

AİHS MD 6:  “Herkes, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini istemek hakkına sahiptir.”

 

Anayasa Madde 36- “Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. Hiçbir mahkeme, görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz.”

Bunun haricinde davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılmasının yargının görevi olduğunu ifade eden Anayasa’nın 141. maddesinde makul sürede yargılanma hakkından bahsedilmektedir.

Anayasa 141: “Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir.”

Eğer ki hakkınızda delil diye sunulan her şey “söylentiden öteye geçmeyen rivayet”, “soyut beyan” ve asılsız dedikodudan ibaret ise bu soruşturma bir an evvel KYOK kararı yani takipsizlik ile kapatılmalıdır. Yok eğer kapatılması bürokratik sebeplerden (müzekkere gecikmesi gibi) mümkün değil ise en azından adli kontrol tedbirlerinin kaldırılması elzemdir.

 Anayasa 38’de “suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse suçlu sayılamaz” Hükmü yer almaktadır. Bir ceza soruşturmanın uzun sürmesi bu masumiyet karinesinin de ister istemez ihlali anlamına gelmektedir.

CMK’da yurt dışı çıkış yasağı hakkında şu şekilde direktifler söz konusudur:

Adli kontrol altında geçecek süre MADDE 110/A – (Ek:8/7/2021-7331/17 md.)

(1) Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde adli kontrol süresi en çok iki yıldır. Ancak bu süre, zorunlu hâllerde gerekçesi gösterilerek bir yıl daha uzatılabilir.

 (2) Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, adli kontrol süresi en çok üç yıldır. Bu süre, zorunlu hâllerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi toplam üç yılı, Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlarda dört yılı geçemez.

 (3) Bu maddede öngörülen adli kontrol süreleri, çocuklar bakımından yarı oranında uygulanır.

 

 Adlî kontrol kararının kaldırılması Madde 111 

(1) Şüpheli veya sanığın istemi üzerine, Cumhuriyet savcısının görüşünü aldıktan sonra hâkim veya mahkeme 110 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre beş gün içinde karar verebilir.

(2) Adlî kontrole ilişkin kararlara itiraz edilebilir.

 

Yukarıda CMK 110/2’de görüleceği üzere “Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, adli kontrol süresi en çok üç yıldır”. Eğer ki hakkınızdaki soruşturma 3 yıldan daha uzun süredir devam etmekte ise bu durumda kaldırılması gerekmektedir. Eğer ki ortada bu 3 yıllık sürenin uzatılması için makul sayılabilecek en ufak “zorunlu hal” bulunmuyorsa uzatılması da mümkün değildir.

NASIL KALDIRILIR?

Eğer ki henüz soruşturma aşamasında iseniz;

Bu durumda savcılık kalemine giderek vereceğiniz detaylı bir savunma ve talep dilekçesi ile savcılığın resen yani kendiliğinden harekete geçmesi sağlanabilir. Ancak bunun için makul gerekçeler makul bir hukuk dili ile sunulmalıdır. Aksi takdirde vereceğiniz dilekçe hiçbir işe yaramayacaktır. Mesela eğer ki savcı henüz soruşturma aşamasında adli kontrol kararlarını (yurt dışı çıkış yasağı veya imzaya gitmek gibi) kaldırırsa şu evraka benzer bir karar verecektir:

 

Bu aşamada yurtdışına çıkış yasağının şu yazıda bahsettiğim savcılık soruşturması sırasında yurtdışına kaçma hali gerçekleşmesin diye kaldırılmaması uygulamada sık karşılaşılan bir durumdur.

Mahkeme aşamasında ise

Bu durumda CMK 111 gayet sade ve net şekilde prosedürü anlatmaktadır.