Kırsal Mahalle-Kırsal Yerleşik Alanda İmarsız Ev Yapma Şartları-Kırsal Mahalledeki Ev Sonradan Yıkılır Mı?

En son şu tarihte güncellendi: 26 Mart 2024

Avrupa ve Amerika’da insanlar sit şerhi olmayan parsellerine istedikleri gibi ufak tefek evlerini basit izinlerle inşa edebilirken; Türkiye gibi “barınma sorunun, gerek sığınmacı akınları gerekse artan nüfus nedeniyle zirvede olduğu bir ülkede“; insanlar halen kırsalda basit evler inşa edemiyor.  Buna yeni yasalarla son vermeye başladılar. İmar izni bir haktır, barınma hakkı ve basit bir ev yapabilmek bir haktır. Sizlere bu basit ve en temel hakkınızı bile vermeyen ilçe belediye başkanlarına en sert şekilde tepki vermek, onları koltuklarından yasal şekile indirmek de hak ve ödevinizdir. Bilmeliler ki Türk köylüsü, kırsalında yaşayan halk eskisi gibi okuma yazma bilmeyen, rantiyeciye kolayca teslim olacak bir halk değildir. Şehir merkezlerindeki otoparkı, yeşil alanı olmayan alelade bir apartman dairesine 1 milyon dolar vermek zorunda değil bu halk. Aynı paralara kırsalda şatolar, köşkler inşa edebilecek iken gidip müteahhit Necip efendinin apar topar malzemeden kısarak inşa ettiği kötü bir daireye servet ödemeli bu vatandaş. Şehirlerden köylere, kırsallara dönüş başladı. Zira şehirler artık ekmek vermiyor vatandaşa. Bu geri dönüşün ilk ayağı, kırsalın “yataya imara açılması” olmalıdır.

Kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alan kavramlarını henüz duymamış olabilirsiniz. Bu iki kavram 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun Ek-3’üncü maddesiyle birlikte 16.10.2020 yılında düzenleme altına alındı. İlgili düzenlemeyle; köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde bulunan yerlerin sosyo-ekonomik durumu, şehir merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu vb. hususları dikkate alınarak, ilçe belediye meclisi kararı ve teklifi üzerine büyükşehir belediye meclisinin alacağı karar ile bu alanların kırsal yerleşim özelliği taşıdığı tespit edilebilir ve bu mahalleler artık kırsal mahalle olarak kabul edilebilecektir. Kırsal mahalle ilanı ile artık birçok dert son buldu. İmar sorunu ortadan kalktı. 

Kanuni düzenlemenin akabinde 15 Nisan 2021 tarihli ‘’Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği’’ çıkarılmış ve yapılan düzenlemenin detayları ve sınırları açıkça çizilmiştir. İşbu yazımızda da kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alan tespitinin nasıl yapıldığından, bu tespitin vatandaşlara sağladığı avantajlardan söz edeceğiz.

 Kırsal Mahalle ilan edilen yere yapılmış ev sonradan imar geldiğinde yıkılır mı?

Bu soru bize çok geliyor. O sebeple bu konuyu ilk ele almak istedik. Elbette bu konuda başkaca sorularınız da olabilir. Onları da yorum kısmından bizlere iletebilirsiniz.

Kırsal mahallelerle ilgili yasanın 57. maddesine göre

“Köy ve mezraların yerleşik alanları ve civarı ile kırsal yerleşik alanlar ve civarında yapılacak konut, tarımsal ve hayvancılık amaçlı yapılar ile müştemilat binaları yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabi değildir. Ancak, yapı projelerinin fen ve sağlık kurallarına uygun olduğuna dair ilgili idare onayı alınmasından sonra, muhtarlığa bildirimde bulunulmak suretiyle yapılması şarttır. Büyükşehirlerde proje onayları ilçe belediyesince yapılır. İnşa edilen yapının fen ve sağlık kurallarına uygunluğu İmar Kanununun 30 uncu maddesine göre valiliklerce belirlenir”

Bu yasaya göre projeleri ilgili ilçe belediyesine fen ve sağlık kuralları yönünden uygun olması yönünden onaylatıp,  muhtara bildirim yaptıktan sonra ruhsatsız ve imarsız ev inşa edebilirsiniz.  Bu gerçekten olağanüstü bir yasa. Hem imar uygulamalarının doğurduğu yersiz kamulaştırma, yola terk, DOP sorunları ortadan kaldırılmış oldu hem de vatandaşlar köy sayılabilecek yerlerde ufak tefek ev yapabilmek için için on yıllarca imar planı beklemek zorunda kalmadı. Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği 2021 yılında değiştirildi. Bu değişiklik ile birlikte  (51.  Madde 11.07.2021 tarihinde değiştirildi) köyde ruhsatsız yapı yapabilmek amacıyla köy nüfusuna kayıtlı olmak ve köyde sürekli oturak şartı ortadan kaldırılmıştır.

Kırsal Mahalleye yapılan ev yıkılır mı sorusuna ise cevabı şu kanun veriyor: “3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinin (ğ) bendinde:

“Büyükşehir Belediyesi sınırının il sınırı olması nedeniyle mahalleye dönüşen ve nüfusu 5.000’in altında kalan yerlerin, kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmediğine büyükşehir belediye meclisince karar verilir. Büyükşehir belediye meclisince aksine bir karar alınmadıkça, uygulama imar planı yapılıncaya kadar bu alanlardaki uygulamalar 27. madde hükümlerine göre yürütülür. 27. maddede belirtilen projeler, ilçe belediyesince onaylanır ve muhtarlığa bildirilir.” İmar Kanunu 8. madde 

Yine aynı “3194 sayılı İmar Kanunu’nun 27. maddesine göre”:

bu yapıların etüt ve projelerinin valilikçe onaylanması, muhtarlığa bildirim yapılması ve bu yapıların yöresel doku ve mimari özelliklere fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olması zorunludur.

Netice itibariyle tüm bu yukarıdaki yasa metinlerini beraber değerledirirsek şunu ifade edebiliriz: “Kırsal Mahalle ilan edilen yere inşa edilen ev sonradan imar gelirse yıkılamaz. İmar planları bu evlere göre dizayn edilmelidir. Eğer ki ev olan bir yere park alanı,okul gibi yerler yapılması planlanırsa da Belediye o evin bedelini ziyadesiyle ödemek zorundadır. Bu da genelde nadiren yapılan bir uygulamadır. Çok ciddi bir arazi sorunu olmadığı. sürece Belediyeler ev olan yeri kamulaştırmak suretiyle park ilan etmez. Zira aksi halde bu tip uygulamalar belediyeyi iflasa sürükleyebilir.

 

Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alanlarda Yapılacak Ev-Konut İçin Yapı Ruhsatı Aranmaması

Kırsal yerleşim özelliği olan alanlarda, büyükşehir belediye meclisi aksi yönde bir karar almadıkça  uygulama imar planı yapılıncaya kadar;

Yapılacak konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alanlarda oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, köy fırını, köy kahvesi, köy lokantası, tanıtım ve teşhir büfeleri ve mahalle halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi yapılar için yapı ruhsatı aranmayacaktır. Ancak etüt ve projelerin valilik onayını müteakip bildirimi ve bu yapıların yöresel doku ve mimari özelliklere, fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olması zorunludur.

Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan sınırları dışında kalan ve entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapıların yapı ruhsatı alınarak inşa edilmesi zorunludur. Belediye ve mücavir alanlar içinde veya dışındaki iskan dışı alanlarda yapılacak tarımsal amaçlı seralar, entegre tesis niteliğinde olmamak ve ilgili il tarım ve orman müdürlüğünden uygun görüş alınmak koşuluyla yapı ruhsatı aranmadan yapılabilir. 

Kırsal yerleşik alanı ve civarı sınırlarının tespitinde ve bu alanlarda ruhsata tabi olmadan yapılabilecek yapılara ilişkin ilgili kurum veya kuruluşlarca yapılan etüt, proje, proje uygunluk görüşü için resim, harç, ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.

Kırsal Alanda İmarsız-Ruhsatsız Yapılabilecek Ev/Konut için Aranan Şartlar-Kriterler

Kırsal mahalleye dönüşen mahallelerde yapılabilecek evlerin hangi şekilde olabileceği, hangi özelliklere sahip olması gerektiği, büyüklüğü ne kadar olabileceği, birden fazla yapılıp yapılamayacağı gibi sorularınız olabilir. Bu hususta yine Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği tüm sorularınıza cevap veriyor.

• Köy ve mezraların yerleşik alanlarında bir parselde tarım ve hayvancılık amaçlı yapıların ve konut yapılarının müştemilat dahil taban alanı kat sayısı %40’ı geçemez.

• Komşu mesafeleri, civarın yapı düzeni ve karakterine, yapılacak binaların münferit konut veya tarımsal işletme birimi (ahır, samanlık, arabalık v.b.) oluşuna göre ilgili idare tarafından takdir ve tayin olunur.

• Bina cephe ve istikametlerinin, köy ve mezraların mevcut teşekkülü esas alınarak tayin ve tesbitine ilgili idare yetkilidir.

• Bina yükseklikleri 2 katı ve (7.50 m.) geçemez.

• Çatı yapılması halinde, kiremit kaplamalı çatıların %33 meyille yapılması ve civarın karakterine uyulması lazımdır. Saçaklar, 1.20 m’yi aşmayacak şekilde lüzumu kadar genişlikte yapılabilir. Parsel dışına taşan çıkma yapılamaz.

• Çıkmalar, bitişik veya blok nizamda komşu sınırına 2.00 m’den fazla yaklaşamaz. Saçaklar ve 0.20 m’yi geçmeyecek çıkıntılar, bina içine dahil edilmemek şartı ile çıkma sayılmaz.

• İfraz edilmedikçe bir parsel üzerine konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ve bunların lüzumlu müştemilat binaları dışında birden fazla yapı yapılamaz. Ancak, bir yapıda birden fazla bağımsız bölüm yapılabilir. (eğer 1500 metrekareden büyük parsel söz konusu ise ve parsel hisseli ise bu durumda 3 taneye kadar ev yapılabilir)

• Her müstakil ev veya dairede en az 1 oturma odası, 1 yatak odası, 1 mutfak veya yemek pişirme yeri, 1 banyo veya yıkanma yeri, 1 tuvalet bulunması gerekir. Kaynak: Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği Madde 50-55

Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Nedir?

Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliğinin 3. maddesinde, kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alanın tanımı yapılmıştır. Buna göre;

• Kırsal mahalle: kanunun ek 3’üncü maddesi kapsamında belirlenen mahalleyi ihtiva eder. Ek-3’deki düzenlemeye baktığımızda ise; köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde bulunup sosyo-ekonomik durumu, şehir merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu ve benzeri hususlar dikkate alınarak ilgili ilçe belediye meclisinin kararı ve teklifi üzerine büyükşehir belediye meclisinin alacağı karar ile kırsal yerleşim özelliği taşıdığı tespit edilen mahalleler, kırsal mahalle olarak tanımlanacaktır.

Daha açık bir şekilde ifade edersek; ilgili ilçe belediye meclisi tarafından, önceki süreçte köy veya belde belediyesi iken büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde bulunması sebebiyle mahalleye dönüşen yerlerin; sosyo-ekonomik durumu, şehir merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu gibi kriterleri dikkate alındığında bu yerin ”kırsal yerleşim özelliği” taşıdığı tespit edilmişse, ilçe belediye meclisi ilgili mahallenin kırsal mahalle olarak belirlenmesi için büyükşehir belediye meclisine kararını ve teklifini iletir. Büyükşehir belediye meclisi de 90 gün içinde söz konusu yerin kırsal mahalle olması noktasında hem fikir ise artık bu alan kırsal mahalle olarak ilan edilecektir.

• Kırsal yerleşik alan: kanunun ek 3’üncü maddesi kapsamında belirlenen ve tamamı kırsal mahalle olarak tespit edilmeyen mahallelerde on bin metrekareden az olmamak kaydıyla belirlenen alanı ifade etmektedir.

Öncelikle bir mahallenin bazı kısımları kırsal mahalle olarak tespit edilmesine rağmen diğer kısımları kırsal mahalle özelliği taşımayabilir.  Tamamı kırsal mahalle olarak tespit edilemeyen bu mahallelerde 10 bin metrekareden az olmayacak şekilde bir veya birden fazla mahallelerin kırsal mahalle özelliği taşıyan kısımlarını içerecek şekilde kırsal yerleşik alan tespiti yapılabilecektir.

Kırsal Mahalle Tespiti için Gereken Şartlar Nelerdir?

Bir mahallenin kırsal mahalle olarak tespit edilebilmesi için gereken şartlar, ’’Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği’’nin 4. maddesinde açıkça düzenleme altına alınmıştır. Buna göre;

1-Öncelikle kırsal mahalle tespitinin yapılabilmesi için ilgili ilçe belediye meclisinin bu yönde bir karar almış olması gerekmektedir.

2-Tespiti istenen mahallenin 1984 yılı ve sonrasında köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşmüş olması ve güncel durumda büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde yer alması gerekmektedir. Eğer bahsi geçen mahalle büyükşehir belediye sınırları içerisinde yer almıyor veya 1984 yılı ve sonrasında köy veya belde belediyesi niteliği taşımamış ise bu mahalleler için kırsal mahalle tespiti yapılamayacaktır.

3-Yukarıda saymış olduğumuz şartlar sağlanmış ise ilgili mahalle, aşağıda yer alan kriterlerden biri veya birkaçı uyarınca değerlendirilmeye alınacaktır.

• Kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmemesi,
• Şehir merkezine olan uzaklık ve ulaştırma durumu,
• Belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu taşıma gibi hizmetlerinden en az birine erişebilme imkânına tam kapasitede ulaşabilip ulaşamaması,
• Mevcut yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin devam edip etmemesi,
• İmar mevzuatı uyarınca yerleşik ve gelişme alanları içinde olup olmaması,
• Kırsal mahallenin sosyo-ekonomik olarak kırsal nüfus oranının yüksek olması,
• Yüzölçümünün önemli bir kısmını tarım, orman, mera, yaylak ve kışlak arazilerinin oluşturması,
• Tarımsal üretimin, hayvancılık ve orman faaliyetlerinin başlıca geçim kaynağı olarak tespit edilmiş olup olmaması.

4–Yukarıda yer alan kriterler uyarınca değerlendirilen mahallenin ‘’kırsal mahalle’’ özelliği taşıdığı tespit edilirse, ilgili ilçe belediye meclisi kararını, karar gerekçelerini ve teklifini büyükşehir belediye başkanlığına gönderecektir.

5-İlçe belediye meclisi kararı ve teklifi büyükşehir belediye başkanlığı kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren büyükşehir belediye meclisi yapacağı ilk toplantıda karar ve teklifi gündeme getirecek ve en geç 90 gün içinde kırsal mahalle tespitine ilişkin nihai kararını verecektir. Büyükşehir belediye meclisi ilgili süre içinde karar almak zorundadır.

6-Büyükşehir belediye meclisi, ilçe belediyesinden gelen teklifi aynen veya değiştirerek kabul edebilir ya da reddedebilir.

7-Büyükşehir belediye meclisi, ilçe belediye meclisinden gelen kırsal mahalle teklifini değerlendirirken; kırsal mahalle ile ilgili teklifi, mahallenin bitişiğindeki diğer mahalleler ile ekonomik ve sosyal bütünlüğün gerektirmesi halinde komşu mahallelerde kırsal yerleşik alan belirlemek suretiyle genişletme veya daraltma yapabilir Ayrıca bir mahalle içindeki kırsal yerleşik alanla ilgili teklifi, mahalle sınırlarına kadar genişletme yönünde de karar alabilir.

8-Büyükşehir belediye meclisi, her ne kadar yukarıda bahsettiğimiz daraltma veya genişletme yönünde karar alabilse de ilçe belediyesinden gelen kırsal mahalle teklifini, ilçe belediyesi sınırlarını kapsayacak veya aşacak şekilde değiştiremez.

9-Kırsal mahalle belirlenmesine ilişkin alınan büyükşehir belediye meclisi kararlarına belirlenen alanın koordinatları eklenir ve ilçe belediyesi meclisi ile büyükşehir belediyesi meclisinin kırsal mahalle kararları, diğer meclis kararları gibi uygun yöntemlerle duyurulur.

10-Kırsal mahalle ilanı sonrasında bunlarla ilgili uygulamalar, ilgili büyükşehir belediye meclisi kararının verildiği yılı takip eden takvim yılının başından itibaren başlar. Kırsal mahalle ile ilgili uygulamalar, usule göre yapılacak çıkarılma işlemine ilişkin ilgili büyükşehir belediye meclisi kararının verildiği yılın sonuna kadar devam eder.

Önemle belirtelim ki kırsal mahalle olarak tespit edilen yerler için bir süre kısıtlaması öngörülmemektedir. Bununla birlikte kırsal mahalle olarak tespit edilen yerlerin bu özelliklerininin kaybedildiğinin tespiti halinde, kırsal mahalle niteliği kaldırılabilir.

Kırsal Yerleşik Alan Tespiti için Gereken Şartlar Nelerdir?

Öncelikle belirtelim ki asıl kural, kırsal yerleşik alan tespitinin mahalle düzeyinde yapılmasıdır. Bununla birlikte mahalle bütünlüğü içinde bazı alanlar kırsal mahalle olarak tespit edilirken, bazı alanlar ‘’kırsal mahalle’’ şartlarını taşımayabilir. Bu durumda tamamı kırsal mahalle olarak tespit edilemeyen mahallelerde, 10 bin metrekareden az olmayan şekilde bir veya birden fazla mahallenin bir kısmını içerecek şekilde kırsal yerleşik alan tespiti yapılabilecektir. Kırsal yerleşik alan tespitinin usulü, kırsal mahalle tespiti ile aynıdır. Burada da süreci detaylıca ifade edersek;

1-Kırsal yerleşik alan tespitinin yapılabilmesi için ilgili ilçe belediye meclisinin bu yönde bir karar almış olması gerekmektedir.

2-Tespiti istenen mahallenin veya mahallelerin ; 1984 yılı ve sonrasında köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşmüş olması ve güncel durumda büyükşehir belediyeleri sınırları içerisinde yer alması gerekmektedir.

3-İlgili mahalle veya mahalleler, aşağıda yer alan kriterlerden biri veya daha fazlası uyarınca değerlendirilmeye alınacaktır.

• Kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmemesi,
• Şehir merkezine olan uzaklık ve ulaştırma durumu,
• Belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu taşıma gibi hizmetlerinden en az birine erişebilme imkânına tam kapasitede ulaşabilip ulaşamaması,
• Mevcut yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin devam edip etmemesi,
• İmar mevzuatı uyarınca yerleşik ve gelişme alanları içinde olup olmaması,
• Kırsal mahallenin sosyo-ekonomik olarak kırsal nüfus oranının yüksek olması,
• Yüzölçümünün önemli bir kısmını tarım, orman, mera, yaylak ve kışlak arazilerinin oluşturması, tarımsal üretimin, hayvancılık ve orman faaliyetlerinin başlıca geçim kaynağı olarak tespit edilmiş olup olmaması.

4–Yukarıda yer alan kriterler uyarınca değerlendirilen mahalle veya mahallelerin ‘’kırsal yerleşik alan’’ özelliği taşıdığı tespit edilirse, ilgili ilçe belediye meclisi kararını, karar gerekçelerini ve teklifini, büyükşehir belediye başkanlığına gönderecektir.

5-İlçe belediye meclisi kararı ve teklifi büyükşehir belediye başkanlığı kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren büyükşehir belediye meclisi yapacağı ilk toplantıda karar ve teklifi gündeme getirecek ve en geç 90 gün içinde kırsal yerleşik alan tespitine ilişkin nihai kararını verecektir. 

6-Büyükşehir belediye meclisi, ilçe belediyesinden gelen teklifi aynen veya değiştirerek kabul edebilir ya da reddedebilir.

7-Büyükşehir belediye meclisi, ilçe belediye meclisinden gelen kırsal yerleşik alan teklifini değerlendirirken; kırsal mahalle ile ilgili teklifi, mahallenin bitişiğindeki diğer mahalleler ile ekonomik ve sosyal bütünlüğün gerektirmesi halinde komşu mahallelerde kırsal yerleşik alan belirlemek suretiyle genişletme veya daraltma yapabileceği gibi, bir mahalle içindeki kırsal yerleşik alanla ilgili teklifi, mahalle sınırlarına kadar genişletme yönünde de karar alabilir.

8-Büyükşehir belediye meclisi, her ne kadar daraltma veya genişletme yönünde karar alabilse de ilçe belediyesinden gelen kırsal yerleşik alan teklifini ilçe belediyesi sınırlarını kapsayacak veya aşacak şekilde değiştiremez.

9-Kırsal yerleşik alan belirlenmesine ilişkin alınan büyükşehir belediye meclisi kararlarına belirlenen alanın koordinatları eklenir ve ilçe belediyesi meclisi ile büyükşehir belediyesi meclisinin kırsal yerleşik alanla ilgili kararları diğer meclis kararları gibi uygun yöntemlerle duyurulur.

10-Kırsal yerleşik alanın ilanı sonrasında bunlarla ilgili uygulamalar, ilgili büyükşehir belediye meclisi kararının verildiği yılı takip eden takvim yılının başından itibaren başlar. Kırsal yerleşik alanlar ile ilgili uygulamalar, usule göre yapılacak çıkarılma işlemine ilişkin ilgili büyükşehir belediye meclisi kararının verildiği yılın sonuna kadar devam eder.

Yine önemle belirtelim ki kırsal yerleşik alan olarak tespit edilen yerler için bir süre kısıtlaması öngörülmemektedir. Bununla birlikte bu yerlerin özelliklerininin kaybedildiğinin tespiti halinde kırsal yerleşik alan niteliği kaldırılabilir.

Kırsal Mahalle veya Kırsal Yerleşik Alan Olarak İlan Edilen Yerlere Tanınan Muafiyetler

Yaşadığınız yerin kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak ilan edilmesi, birçok muafiyetten yararlanmanıza imkan sağlayacaktır. Öncelikle ilgili muafiyetlerden söz edersek;

Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde;

• Gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisine tabi mükellefler tarafından bizzat işyeri olarak kullanılan bina, arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar ve zirai istihsalde kullanılan bina, arsa ve araziler emlak vergisinden,
• 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlardan muaftır.

Görüldüğü üzere gelir vergisinden muaf esnaflardan iseniz (hamal, yorgancı, çilingir vb.) bizzat işyeri olarak kullandığınız binanız, arsanız, araziniz, kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak ilan edilen bölgede ise emlak vergisinden muaf tutulacaksınız.

Bununla birlikte basit usulde gelir vergisine tabi mükelleflerden iseniz (kendi işinde kesintisiz olarak çalışan ya da bulunan küçük ölçekli işletmeler, sünnetçi, ebe, terzi vb.) yine bizzat işyeri olarak kullandığınız binanız, arsanız, araziniz ve mesken amaçlı kullandığınız eviniz, konutunuz, zirai üretimde kullandığınız arsanız, binanız, araziniz (ahır, tarla, samanlık, yemlik vb.) kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak ilan edilen bölgede ise emlak vergisinden muaf tutulacaksınız.

Ayrıca 2464 sayılı kanun uyarınca alınan bina yapı ruhsatı harcı ile imarla ilgili harçların hepsinden (yapı kullanma izni (iskan) harcı, parselasyon harcı, ifraz ve tevhit harcı, plan ve proje tasdik harcı, zemin açma izni ve toprak hafriyatı harcı) muaf olacaksınız.

Kırsal Mahalle veya Kırsal Yerleşik Alanlara Uygulanacak İndirimler

Yaşadığınız yerin kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak ilan edilmesi, birçok indirimden de yararlanmanıza imkan sağlayacaktır. Öncelikle ilgili indirimlerden söz edersek;

Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde;

• Ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılan bina, arsa ve araziler için emlak vergisi %50,
• 2464 sayılı Kanun uyarınca alınması gereken vergi, harç (bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlar hariç) ve harcamalara katılma payları %50 indirimli uygulanacaktır.

• Bu yerlerde, içme ve kullanma suları için alınacak ücret; işyerleri için belirlenmiş olan en düşük tarifenin %50’sini, konutlar için belirlenmiş olan en düşük tarifenin %25’ini geçmeyecek şekilde belirlenir.

Önemle ifade edelim ki, Vergi Usul Kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutan (sadece hasılat defteri tutan yabancı nakliyat kurumları dâhil) mükellefler, belirtilen muafiyet ve indirimlerden yararlanamayacaklardır. Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden kasıt ölçek ekonomisi bakımından büyük hacimli mükelleflerdir.

Yazarlar: Av Mehmet Görünmez ve Av Merve Nur Görünmez