En son şu tarihte güncellendi: 3 Haziran 2023
Normal şartlar altında idareye karşı açılan davalarda yetkili mahkeme “idari işlemi yapan idari merciinin bulunduğu yerdir“.
Yetki Hakkında
Bu konuda İYUK 32 açıktır:
“Göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanunda veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesi, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.”
Devamındaki maddelerde ise şu şekilde özel yetki durumları açıklanmıştır.
İYUK, m. 33: “1. Kamu görevlilerinin atanması ve nakilleri ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlilerinin yeni veya eski görev yeri idare mahkemesidir. 2. Kamu görevlilerinin görevlerine son verilmesi, emekli edilmeleri veya görevden uzaklaştırılmaları ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlisinin son görev yaptığı yer idare mahkemesidir. 3. Kamu görevlilerinin görevle ilişkisinin kesilmesi sonucunu doğurmayan disiplin cezaları ile ilerleme, yükselme, sicil, intibak ve diğer özlük ve parasal hakları ve mahalli idarelerin organları ile bu organların üyelerinin geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırılmalarıyla ilgili davalarda yetkili mahkeme ilgilinin görevli bulunduğu yer idare mahkemesidir. 4. Özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, hâkim ve savcıların mali ve sosyal haklarına ve sicillerine ilişkin konularla, müfettiş hal kağıtlarına karşı açacakları ve idare mahkemelerinin görevine giren davalarda yetkili mahkeme, hâkim veya savcının görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesine en yakın bölge idare mahkemesinin bulunduğu yer idare mahkemesidir”.
Eğer davamız idare mahkemesinde görülse idi idari merci nerede ise oraya açılacaktır dava. Şu an sırf bu meseleden ötürü karışıklık var. Ankara Bölge İdare Mahkemeleri eğer ki SGK İstanbul şubesi ret verdi ve dava Ankara’ya açıldı ise yetkisilik kararı verilmesi yönünde kararlar verdi. O sebeple dikkatli olunuz. Kimi kararlar bozuldu kimileri ise bozulmadan onandı.
Ancak normal şartlar altında değiliz! Çünkü davamız iş mahkemelerinde görülmektedir (Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 101. maddesi bunu emretmektedir). Bu sebepten ötürü İş Mahkemeleri Kanunu ve HMK mevzuatındaki yetkiye ilişkin kuralları geçerlidir.
HMK 14/1 “Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”
Kanser ilacının karşılanması için davadan evvel SGK’ya başvuracaksınız. Bu başvuru üzerine SGK sizin talebinizi “ilaçlarla ilgilenen şubeye aktaracaktır”. Bu şube ise size ret ya da kabul kararını tebliğ edecektir. Bunun üzerine hangi şube size bu nihai kararı ulaştırdıysa o şubenin bulunduğu yerdeki “iş mahkemesine” dava açmanız gerekecektir. Yetkili yer burası olacaktır.
Ancak o şubenin bulunduğu yerde İş Mahkemesi yok ise bu takdirde HMK uyarınca davanıza asliye hukuk mahkemesi, iş mahkemesi sıfatıyla bakacaktır. Lakin büyük şehirde iseniz böyle bir sorunla karşılaşacağınızı sanmıyoruz. Artık genelde küçük şehirlerde iş mahkemesi yok.
Görevlilik Hakkında
Bu noktada aşağıdaki istinaf mahkemesinin kararına göz atın. Bu karar çok şanslıyız ki aleyhimize bir durum yaratmadı. Çünkü BAM hakimleri sadece “yerel mahkemenin vermiş olduğu ihtiyati tedbire itiraza ilişkin kararı” bozdular. Bunun dışında yerel mahkemenin vermiş olduğu “ihtiyati tedbirin” bozulması gibi bir durum olmadı. Çünkü esas hakkında bir inceleme yapmadı. Bu incelemeyi idare mahkemesinin yapmasına hükmetti. Karar aşağıda okuyun. Biraz karışık ama son kısımlardaki öz kısımları anlasanız yeter. Adamlar 1950 yılından kalma kanuna atıf yapıyorlar:
Dipnot : Kararda bahsi geçen Anayasa Mahkemesi kararına şu linkten ulaşabilirsiniz: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/01/20120125-23.htm
Önemli gelişme: Şu an İdare Mahkemeleri’nin görevli olduğu davalarda yetkisizlik verilmesi yaygın. İYUK’taki genel yetki kurallarına atıfta bulunularak şubenin vermiş olduğu ret işlemi neredeyse o idari şubenin bulunduğu yer yetkilidir şeklinde kararlar çıkıyor. Doğru olanın ne olduğu meçhul, bu konuda tercihi size bırakıyorum.