En son şu tarihte güncellendi: 28 Mayıs 2023
4733 sayılı kanun maddesinden ötürü kesilen idari para cezaları “tütün ve alkol kaçakçılığından ötürü” kesilmektedir. Genelde “Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Büro Amirliği” tarafından yapılan baskınlar ve denetimler sonucu, kaçak alkol veya tütün ürünlerinin elde edilmesi sebebiyle kesilen bu para cezaları ; TAPDK (Türün ve Alkol Dairesi Kurumu) belgesi ve onayı olmadan yapılan tütün ve alkollerin miktarlarına göre kesilmektedir.
Mesela aşağıda 4196 gram tütün yakalatan birine ait idari para cezası tutanağı göreceksiniz.
Başlıklar:
Sulh Ceza Hakimliği’ne İtiraz
Eğer ki TAPDK onaysız tütün ya da alkol ticaretinden ötürü kesilmiş bir idari para cezasına itiraz etmeniz gerekiyorsa, görevli mahkeme; size cezayı kesen yerdeki “Sulh Ceza Hakimliği” olacaktır. Elbette bu itirazın, ceza tutanağının size tebliğ edilmesinden sonra 15 gün içerisinde yapılması gerekmektedir. Aksi halde ceza kesinleşir ve itiraz hakkınız da kaybolur.
Ancak yine de itiraz süresini kaçırırsanız, böylesi bir durumda halen başkaca hukuk yolları da var. Mesela vergi dairesi size ödeme emri tebliğ ederse bu ödeme emrinin tebliğinden itibaren 30 gün içinde “vergi mahkemesine iptal davası” açabilirsiniz. Birçok avukat bunu bilmeden itiraz süresi geçmiş müvekkillerinin yüklü miktarlarda para cezalarından kurtulabilmelerine “yanlış bilgi” ile engel oluyor.
Savunmada Ne Yazılmalı?
Şimdi bazı konular her ne kadar meslek sırrı olsa da ve ücretsiz olarak ulu orta söylenmese de ben size kimsenin internette söylemediği sırlardan “bazılarını” ücretsiz söyleyeceğim.
Öncelikle sizin de bildiğiniz üzere savunmada satıcı değil “içici olduğunuzu söyleyeceksiniz”. Buraya kadar hemfikiriz. Tamam ama içicilik nasıl kanıtlanacak? İşte bu noktada geçmiş dönemdeki tütün alışverişlerinizin makbuzlarının dosyaya eklenmesi ve tütün bağımlısı olduğunuza ilişkin kanıtların dosyaya sunulması etkili olabilecektir. Yine yakalandığınız yerde hassas terazi olmaması ve daha önceden herhangi bir şekilde bu konudan ötürü idari para cezanızın olmaması hususlarını belirtmenizde fayda var. Ayrıca satıcıların ve tüccarların içicilerden en önemli farkı olan yakalatılan ürünün gramajının azlığının vurgulanması ve bunun ticaret için elverişli olmadığının ifade edilmesi önem arz etmektedir.
Süreci Uzatmak İşe Yarar Mı?
Kitaplara göre avukat, davanın bir tarafı değildir. Dolayısıyla müvekkili için hukuku ayaklar altına alacak eylemler yapmamalıdır. Ancak şöyle bir şey de var ki hayat kitaplarda yazdığı kadar toz pembe bir yer değildir. Kanunlar ise ütopik bir dünya hayali ile masa başında huzurlu hayatları ve dolgun maaşları ile birtakım akademisyenler tarafından keyifle yazılmış metinlerdir. Maalesef ne yazık ki “geçim derdinde” iken bazen kanunu ayaklar altına almak ve çiğnemek gerekmektedir.
İtiraz sürecini uzatmak mümkündür. Bu süreci uzatmak için yapılabilecekler mevcuttur. Bunların ne olduğunu buraya yazmam mümkün değil.
Tütün ve Alkol İdari Cezası İle Alakalı Mevzuat
Bu konuda mevzuat (4733 sayılı ‘TÜTÜN, TÜTÜN MAMULLERİ VE ALKOL PİYASASININ DÜZENLENMESİNE DAİR KANUN’) şöyle diyor:
a) Bu Kanun veya ilgili mevzuat gereğince Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından istenilen ticari faaliyetlerini gösterir satış veya faaliyet raporlarını veya bilgi, belge ve numuneleri yazılı uyarıya rağmen belirlenen süre içinde vermeyenlere, yanlış veya yanıltıcı bilgi veya belge verenlere, gerekli tesis ve yerleri incelemeye açmayanlara ellibin Yeni Türk Lirasından ikiyüzellibin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.
b) Üreticiden satın aldıkları tütünleri satış merkezlerine veya Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına tescil ettirmeyenlere, yazılı sözleşme yapma tarihine uymayanlara, işleme açılış ve kapanışları ile tütün stoklarını ve tütün depolarını süresi içinde bildirmeyenlere, izinsiz standart dışı işleme yapanlara, bu Kanunda tütün eksperi unvanına sahip olanlar tarafından yapılması öngörülen işleri yetkisiz kişilere yaptıranlara, yazılı sözleşme esası veya açık artırma yöntemi ile yapılan alım satım kapsamındaki yükümlülüklerini süresi içinde yerine getirmeyenlere onbin Yeni Türk Lirasından ellibin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Bu hüküm Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından izin almadan bir yere mahsus tütün çeşidinin tohum veya fidelerini başka çeşitlere ayrılmış olan yerlere ekenler, dikenler veya bu amaçlarla taşıyanlar hakkında da uygulanır.
c) İzin almadan veya güncelleme yapmadan, ana girdilerde veya ürün ambalajında değişiklik yaparak ürünleri piyasaya arz edenlere ellibin Yeni Türk Lirasından beşyüzbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.
d) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından izin almaksızın işleme veya üretim tesislerinde proje tadilat kapsamındaki işlemleri yapan, kurulu makinelerini ülke içerisinde kısmen veya tamamen aynı firma tarafından kurulan yeni veya eski bir fabrikaya nakleden, başka bir firmaya devreden ya da ülke dışına çıkaranlara veya bildirimde bulunmaksızın faaliyetini sona erdirenlere ellibin Yeni Türk Lirasından beşyüzbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.
e) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından izin almadan veya bildirimde bulunmadan dökme alkollü içkileri piyasaya arz eden, sevkiyatını yapan veya izin verilen yerlerden farklı yerlerde depolayanlara ikiyüzbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
f) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından belge almamış kişilerden ürün alan veya bu kişilere ürün satan ya da belgesinde belirtilen işyeri dışında satış yapan toptan veya perakende tütün mamulü, makaron, yaprak sigara kâğıdı, etil alkol, metanol veya alkollü içki satıcıları ya da açık içki satıcılarına bin Yeni Türk Lirasından onbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.19
g) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından satış belgesi almadan tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin toptan satışını yapanlara ellibin Yeni Türk Lirası; perakende satışını yapanlara ise beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.(16)
h) (Mülga: 28/11/2017-7061/63 md.)20
ı) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından uygunluk belgesi almadan enfiye, çiğneme, nargile tütünü veya yaprak sigara kâğıdı ya da makaron ile sigara filtresi üretenler ile satan veya satışa arz edenlere (…)21, beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.(16)
j) Yetkili olmadıkları halde, açık olarak içki satışı veya sunumu yapanlar ile satışa sunulan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkileri arz ambalajlarını bozmak veya bunları bölmek
suretiyle satanlara bin Yeni Türk Lirasından onbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. k) Tütün mamulleri veya alkollü içkilerin, etil alkol, metanol, makaron, sarmalık kıyılmış tütünün ve yaprak sigara kâğıdının tüketicilere satışını (…)22; internet, televizyon, faks ve telefon gibi elektronik ticaret araçları ya da posta ile sipariş yöntemi kullanarak yapmak üzere satış sistemi kuran veya faaliyette bulunanlara yirmibin Yeni Türk Lirasından yüzbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. (Ek ikinci cümle: 13/2/2011-6111/175 md.) Satışın internet ortamında yapılması halinde, 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda öngörülen usullere göre erişimin engellenmesine karar verilir ve bu karar hakkında da
anılan Kanun hükümleri uygulanır.(16)
1) Tütün mamulleri veya alkollü içkileri satış yerlerindeki raf veya standlara, her türlü
teşhir ünitesine, reklam ve tanıtımına ilişkin mevzuata ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı düzenlemelerine aykırılık oluşturacak veya herhangi bir firmaya üstünlük sağlayacak şekilde yerleştirenlere otuzbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
m) Tütün mamulleri (…)23 kullanımını ve satışını özendirici veya teşvik edici kampanya, promosyon, reklam ve tanıtım yapılmasını önlemek amacıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından bu Kanun uyarınca yapılan düzenlemelere aykırı hareket edenlere otuzbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
n) Tütün mamulleri (…)24; otomatik satış makinesi ile satanlara veya bahis oynatmak veya ödül vermek gibi yollarla verenlere, fiilleri suç oluşturmadığı takdirde ellibin Yeni Türk Lirasından ikiyüzellibin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. (Ek cümle:28/10/2020-7255/13) Eyleme konu makineler hakkında müsadere kararı verilmemiş ise ayrıca mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilir.
o) (Ek: 13/2/2011-6111/175 md.) Ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün üretenler ile satan veya satışa arz edenlere ürettikleri, sattıkları veya satışa arz ettikleri tütünün;
50 kilograma kadar (50 kilogram dâhil) olması halinde 250 TL.
50 kilogramdan 100 kilograma kadar (100 kilogram dâhil) olması halinde 500 TL. 100 kilogramdan 250 kilograma kadar (250 kilogram dâhil) olması halinde 1.500 TL. 250 kilogramdan 500 kilograma kadar (500 kilogram dâhil) olması halinde 3.000 TL.500 kilogramdan fazla olması halinde 5.000 TL.
idari para cezası verilir.
ö) (Ek:28/10/2020-7255/13 md.) 6 ncı maddenin onikinci fıkrasına aykırı hareket
edenlere, kullanımı zorunlu olan miktar ile fiili kullanım miktarı arasındaki farkın, kullanımı zorunlu olan miktara oranının;
1) Yüzde on ve altında olması halinde, kullanmadığı her bir kilogram karşılığında sekizTürk Lirası,
2) Yüzde otuz ve altında olması halinde, kullanmadığı her bir kilogram karşılığında on Türk Lirası,
3) Yüzde otuzun üzerinde olması halinde, kullanmadığı her bir kilogram karşılığında Oniki Türk Lirası,
idari para cezası uygulanır.
p) (Ek:28/10/2020-7255/13 md.) Mevzuatta tanımlanmış amacı dışında ya da teknik düzenlemesine uygun olmayan etil alkolü bulunduranlara, satışa sunanlara veya satanlara yirmibin Türk Lirasından yüzbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.
Yukarıda sayılan fiiller dışında, bu Kanun ile 4250 sayılı Kanuna veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti halinde, ilgili gerçek ve tüzel kişiler uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verilir. Her işlem için verilecek süre Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca belirlenir. Verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi halinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde süre verilmeksizin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca verilen belgeler iptal edilir.
İdarî para cezaları, fiillerin tekrarı halinde, bir önceki cezanın iki katı olarak verilir. Beşinci fıkranın (c) bendinde sayılan fiillerin tekrarı halinde ayrıca ihlale konu ürünün piyasaya arzının bir yıla kadar durdurulmasına; (a), (b), (d), (e), (f), (j), (k), (1), (m) , (n), (o) ve (p) bentlerinde sayılan fiillerin, ilk fiilin işlenmesinden sonraki beş yıl içinde üçüncü defa işlenmesi halinde ise belgelerin iptaline karar verilir. Satış belgesi iptal edilen satıcılar, satış belgesi iptaline konu işyerinde aynı işletme adı altında faaliyette bulunan üçüncü kişiler ile satış belgesi iptal edilen satıcılarca belge iptaline konu işyerinin farklı işletme adı altında fiilen işletilmesi halinde, bu işletme üzerine kayıtlı görünen üçüncü kişiler adına iki yıl süreyle yeni belge başvurusunda bulunulamaz.Kaynak: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4733.pdf
UYARI: Yeri gelmişken belirtmekte yarar var: Bu yasadan ötürü düzenlenecek olan idari yaptırım kararlarına karşı idare mahkemesinde dava açılabilir. Açılacak olan bu idari dava, işlemin tebliği tarihinden itibaren on beş gün içinde açılmak zorundadır (normalde İYUK’ta 60 günlük süre var ancak tütün ve alkol idari para cezaları ile ilgili olan bu yasa daha özel olduğu için bu özel yasa uygulanır). Son olarak; idare mahkemesinde iptal davası açıldığından ötürü bu açılacak dava idari kararın icrasını engellemez. Yine bir diğer önemli ayrıntı ise eğer idari yaptırım ve idari ceza beraber söz konusu ise idari ceza için de idare mahkemesinde hakkınızı arayabilirsiniz. Sulh Ceza Hakimlikleri genelde biraz seri ve hızlı karar aldıkları için bazen titiz inceleme yapamayabiliyorlar. Bu sebepten ötürü eğer ki idarede hakkınızı arayabilmeniz mümkün ise idarede şansınızı deneyin.