En son şu tarihte güncellendi: 10 Ekim 2023
Öncelikle bazı meslekleri icra edebilmek için barolardan, eczacılar odasından, veteriner hekimler odasından, mühendisler odasından, mimarlar odasından onay almak gerekiyor. Her bir meslek örgütünün yasalarından kaynaklanan “adli sicil kaydı ve arşiv kaydı” inceleme yetkisi vardır.
Başlıklar:
Avukatlık ve Arşiv Araştırması
Avukatlık mesleğine kabul sırasında aşağıda kesitini verdiğimiz “Avukatlık Kanunu 5. madde” hükümleri uygulanır. Malumunuz olduğu üzere Avukatlık mesleği; özel kanunlar ve kurallarla kutsanmış ve belirli bir ağırlığı, objektif özeni, yükümlülükleri içeren bir meslektir. Bundan ötürü haliyle kanunlar, avukatlık ile uğraşacak kişilerin belirli suçlardan mahkumiyete sahip olmalarına asla izin vermemektedir. Ancak dikkat etmek gerekir ki burada her ne kadar mahkumiyet dense de Barolar yüz kızartıcı HAGB’si olan bazı kişileri almamaktadırlar. Bu kişiler son zamanlarda hak aramak için Danıştay’a kadar gitmişler ancak netice alamamışlardır. Ancak elbette bu noktada insiyatifin barolarda olduğunu ve her baro yönetim kurulunun ayrı bakış açısına ve perspektife sahip olduğunu ifade etmek gerek.
Ayrıca yeri gelmişken belirtmek gerek ki avukatlık mesleğine girişte güvenlik soruşturması yok, sadece arşiv araştırması vardır.
“Madde 5 – Aşağıda yazılı durumlardan birinin varlığı halinde, avukatlık mesleğine kabul istemi reddolunur :
a) (Değişik : 23/1/2008-5728/326 md.) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı iki yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (…)(1) zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmak,”
Eczane Açılışında Arşiv Araştırması İncelemesi
Eczane açılışında “Eczaneler ve Eczaneler Hakkındaki Kanun’un” 4. maddesi hükümleri uyarınca aşağıdaki şekilde adli sicil kaydına ve suç geçmişlerine bakılmaktadır. Ancak burada da tıpkı Avukatlık gibi sadece “mahkumiyetlere” bakılmaktadır. Yani hüküm giyilen ve bir şekilde ceza, erteleme almış olduğunuz suçlar önem arz etmektedir. “Hükmün açıklamasının geri bırakılması kararı” eczane açmak için engel teşkil etmemektedir. Bunun haricinde “devam eden soruşturmalara ve kovuşturmalara” bakılacağı kanunda yazmamaktadır. Ancak yine de bazı eczacılar odaları buna da bakmaktadırlar.
Yine yukarıda serbest avukatlık mesleği ile ilgili olan kısımda da ifade edildiği üzere serbest eczacılıkta güvenlik soruşturması yok sadece ilgili idari onay kurumlarının uygulamış olduğu arşiv araştırması vardır. Bu arşiv araştırması da “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması kanununa” tabi değildir. Yani memuriyetlere ilk defa girişte olduğu kadar aşırı detaylı bir arşiv araştırması yoktur.
Madde 4 – (Değişik: 23/1/2008-5728/167 md.) (1)
Aşağıda yazılı haller eczacılık yapmaya manidir:
A) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (…)(1) zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hapis cezasına mahkûm olmak. Kaynak: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.6197.pdf
Veterinerlik Arşiv Araştırması
Veteriner Hekimlik mesleği ile ilgili olarak aşağıdan da görebileceğiniz üzere yine yukarıda da izah ettiğimiz gibi “sadece mahkumiyetlere” bakılmaktadır. Bundan ötürü özel bir Veteriner olmak için KDAE veya HAGB engel değildir. Ancak her ne kadar yasal durum bu şekilde olsa da maalesef pratikte işler ters gidebiliyor. Mesela uygulamada sıkça karşılaştığımız bir örnek: “kişilerin devam eden soruşturmalarının ve yüz kızartıcı suç HAGB’lerinin de engel olarak karşılarına çıkartılmaktadır”. Her ne kadar yüz kızartıcı suçlar türleri itibariyle toplumda infial uyandıracak, düzensizlik alameti sayılabilecek nitelikte olsalar da kişilerin gençlik yıllarında bir defaya mahsus belirli ağırlığı geçmeyecek şekilde yapmış oldukları hatalar onları mesleklerinden alıkoymamalıdır. Bu konuda şu yazımıza göz atmanızı öneririz: HAGB Ve Arşiv Araştırması- HAGB Kararı Memuriyete Engel Midir? Yüz Kızartıcı Suçlarda HAGB Kararının Etkisi Ve Düşme Kararı Hakkında
Serbest veterinerlikte de sadece arşiv araştırması mevcuttur. Bu arşiv araştırması da “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması kanununa” tabi değildir. Yine yukarıda da ifade ettiğimiz gibi burada da memurlar için olan arşiv araştırması kadar detaylı ve derinlikli bir inceleme yok. Yani sizinle ilgili her tür geçmiş yargılamaya erişemiyorlar siz bunlardan bahsetmediğiniz sürece.
Aşağıda yazılı haller, veteriner hekimlik mesleğinin icrasına mani teşkil eder:
a) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (…) (1) zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hapis cezasına mahkûm olmak. Kaynak: mhttps://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.6343.pdf
Son olarak yazımızı bitimeden evvel, belirtmek gerekir ki, şartları mevcut ise “memnu hakların iadesi kararı almak” çok işe yarayacaktır. Eğer bu memnu hakların iadesi kararına rağmen arşiv kaydınızda yer alabilecek suçlar yüzünden meslek odalarına kaydolurken sorun yaşarsanız şu rehberimizi incelemenizi öneririz: Memnu Hakların İadesi Kararı Verilmesine Rağmen Arşiv Araştırması Olumsuz Gelen Kişi Hakkında Örnek Karar